System kaucyjny dla jednorazowych butek szklanych? Eksperci mają wątpliwości
Organizacje branży handlu detalicznego i hurtowego oraz produkcji i recyklingu opakowań szklanych chcą wyłączenia z systemu kaucyjnego jednorazowych butelek szklanych. Uważają, że takie rozwiązanie negatywnie odbiłoby się na działalności sklepów małopowierzchniowych, obciążając finansowo wprowadzających produkty w opakowaniach. Nie pozostałoby bez wpływu na cenę produktu na sklepowych półkach.
„W imieniu polskich firm branży produkcji i recyklingu opakowań szklanych zrzeszonych w Związku Pracodawców Polskie Szkło, a także polskich firm handlu detalicznego i hurtowego zrzeszonych w Polskiej Izbie Handlu oraz Polskiej Organizacji Handlu i Dystrybucji, chcemy zaapelować o wyłączenie butelek szklanych jednokrotnego użytku (butelki szklane) z systemu kaucyjnego” – piszą na wstępie autorzy apelu.
Recykling szkła ma się dobrze
Rocznie na krajowy rynek wprowadzane jest co najmniej 600 tys. ton jednorazowych butelek szklanych. Są zbierane w ramach gminnych systemów gospodarki odpadami.
„Opakowania szklane są już poddawane efektywnemu recyklingowi dzięki istniejącym systemom zbiórki” – czytamy w apelu. Jego autorzy powołują się na dane Głównego Urzędu Statystycznego, z których wynika, że obecnie blisko 70% opakowań szklanych w Polsce jest kierowanych do recyklingu. „Nie ma zatem potrzeby obejmowania ich dodatkowo systemem kaucyjnym” – uważają. „Nakładanie takiego obowiązku i związane z nim wyzwania organizacyjne, logistycznei finansowe dla jednostek handlowych są niewspółmierne do możliwych do osiągnięcia efektów. Wręcz przeciwnie – takie dodatkowe obowiązki mogą obniżyć poziom uczestnictwa sklepów w systemie kaucyjnym w zakresie podstawowego celu ustawy (…) w zakresie zbiórki opakowań jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych” - piszą.
Obawiają się także, że tworzenie systemu logistycznego na potrzeby zbierania opakowań szklanych w sklepach będzie wiązało się dodatkowo z generowaniem większego śladu węglowego w stosunku do obecnych systemów gminnych. „Warto dodać, że w Niemczech po wprowadzeniu kaucjonowania szkła jednorazowego nastąpiła siedmioletnia stagnacja poziomu zbierania stłuczki szklanej” – argumentują.
Obecnie największym problemem związanym z recyklingiem szkła w Polsce jest wzrastające
rozdrobnienie stłuczki szklanej (frakcja <3mm trudna w recyklingu). „Dlatego system kaucyjny
zakładający kruszenie lub cięcie butelek w łańcuchu logistycznym – dla uniknięcia oszustw –
nie jest, w naszej ocenie, rozwiązaniem optymalnym. W europejskich systemach depozytowych zawartość najdrobniejszej frakcji wynosi nawet do 30%” – czytamy w stanowisku.
Zagrożone bezpieczeństwo sklepów i pracowników
POHiD, PIH i „Polskie Szkło” zauważają też, że składowanie opakowań szklanych w jednostkach handlu detalicznego wymaga wygospodarowania i odpowiedniego zabezpieczenia dużej części powierzchni. W przypadku sklepów małopowierzchniowych może powodować utrudnienia w działalności handlowej, może też – jak to ujęto – „zagrażać bezpieczeństwu personelu oraz klientów (ze względu na zwiększone ryzyko stłuczenia opakowań jednorazowych w porównaniu do butelek zwrotnych)”.
Unijne przepisy a gold-plating
„Dyrektywa 2019/904, którą implementuje projektowana ustawa, dotyczy wyłącznie opakowań
jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych i nie obejmuje opakowań szklanych” – podkreślają autorzy apelu. Twierdzą, że włączanie jednorazowych butelek szklanych do systemu kaucyjnego nie jest niezbędne dla implementacji prawa UE i osiągnięcia celów wyznaczonych przez to prawo, a ponadto stanowi przejaw gold-platingu, czyli nakładania na przedsiębiorców dodatkowych obowiązków pod pretekstem transpozycji prawa unijnego.
Ze szkłem będzie drożej
Organizacje stoją na stanowisku, że włączenie butelek szklanych do obligatoryjnego systemu kaucyjnego, wymusiłoby znaczną restrukturyzację lub wprowadzenie zupełnie nowych zasad m.in. w sieci logistycznej. Wprowadzenie opakowań szklanych do systemu kaucyjnego wymagałoby większych powierzchni magazynowych (dla produktu i pustej butelki) oraz dwukrotnie większej liczby transportów pustych opakowań o tej samej objętości (butelki PET są lżejsze i cieńsze niż szkło). To z kolei obciążyłoby finansowo podmioty wprowadzające napoje na rynek, a tym samym – klientów końcowych.
Apel podpisali:
- Renata Juszkiewicz, prezes Zarządu POHiD,
- Waldemar Nowakowski, prezes Zarządu Polskiej Izby Handlu,
- Maciej Ptaszyński, wiceprezes Zarządu Polskiej Izby Handlu,
- Piotr Kardaś, sekretarz generalny ZP „Polskie Szkło”.
System kaucyjny i szerzej pojęta rozszerzona odpowiedzialność producentów będą jednym z tematów prelekcji i debaty podczas tegorocznych targów POLAGRA. Temat będzie również poruszany w czasie targów TAROPAK.